Begrijpend lezen oefenen (25 tips + oefenboeken)

Begrijpend lezen oefenen helpt de vaardigheid van het begrijpend lezen, tekstbegrip, te versterken én bereidt voor op het studerend lezen in de bovenbouw. Begrijpend lezen wordt op veel scholen gezien als onderdeel van taal, maar niet als los vak aangeboden. En dat is jammer, want veel kinderen hebben moeite met lezen en tekstbegrip.

Hoe kun je nu zelf begrijpend lezen oefenen met je kind? In dit artikel geven we je enkele handreikingen en tops.

25 tips om begrijpend lezen te oefenen

Voordat we je kennis laten maken met enkele oefenboeken, vertellen we je hoe je de vaardigheden rondom het lezen en tekstbegrip verbetert aan de hand van 25 tips.

1. Lees regelmatig

Een inkoppertje, maar hoe meer je leest, hoe beter je begrijpt. Probeer elke dag wat te lezen, zelfs als het maar een paar minuten is. Koop voor je kind leuke boeken, schaf een pasje bij de bibliotheek aan of abonneer je op een online account met e-books.

2. Lees met een doel

Bedenk van tevoren wat je wilt bereiken met het lezen van een tekst. Dit helpt je kind om focus te houden, maar geeft ook een betekenis aan het lezen.

3. Lees hardop

Door hardop te lezen, begrijpt je kind beter wat hij of zij leest. Hardop lezen zal ook helpen de tekst beter te onthouden.

4. Markeer belangrijke informatie

Leer je kind markeerstiften te gebruiken om sleutelwoorden of zinnen te markeren die essentieel zijn voor het begrijpen van de tekst. Binnen begrijpend lezen wordt ook veel gekeken naar close reading, waarbij dit ook gebeurt. Het helpt een tekst nog beter te doorgronden.

5. Zoek onbekende woorden op

Leer je kind aan om woorden die hij of zij niet begrijpt, op te zoeken. Hiermee wordt de woordenschat vergroot en de context beter begrepen.

6. Stel vragen

Vraag je tijdens het lezen af wat de auteur probeert te zeggen. Dit helpt je actief met de tekst bezig te zijn.

7. Maak een samenvatting

Wist je dat samenvatten een beroep doet op vrijwel alle vaardigheden die je nodig hebt om begrijpend te kunnen lezen? Door een samenvatting te maken, het verhaal in eigen woorden na te vertellen, train je dit optimaal.

8. Lees kleine stukjes

Ga moeilijkere teksten niet uit de weg, maar breek ze op in kleine stukjes. Dat houdt het overzichtelijk.

9. Zorg dat je de context begrijpt

De betekenis van een woord kun je ook herleiden door de context van het woord te snappen. In welke situatie bevind je je? Dat zegt veel over wat een onbekend woordt kan betekenen.

10. Let op de structuur van de tekst

Globaal lezen helpt je om de tekst van tevoren al een stukje eigen te maken. Bekijk de inleiding, het middel en lees de conclusie om alvast warm te draaien. Bekijk afbeeldingen, illustraties en foto’s voor nog meer context. Grote kans dat je al ergens iets over het onderwerp gehoord of gezien hebt. Dan kan deze tekst mooi aanhaken.

11. Herlees moeilijke stukken

Het is geen schande om moeilijke stukken opnieuw te lezen, zodat je ze volledig begrijpt. Een belangrijke vaardigheid om een tekst eigen te maken.

12. Leer om uitleg vragen

Kinderen moet je leren om uitleg te vragen. Doe dit als ouder voor en bied ruimte voor het stellen van vragen.

13. Wissel in tekstsoorten

Begrijpend lezen versterk je door zoveel mogelijk verschillende soorten teksten te lezen. Dus niet alleen leesboeken of spannende verhalen, maar ook kranten, websites, brochures, handleidingen en informatieve teksten.

14. Maak aantekeningen

Houd tijdens het lezen een blad bij met aantekeningen. Dit helpt je alles beter te onthouden.

15. Leesstrategieën

Verdiep je in de vele leesstrategieën en pas ze bewust toe, zoals voorspellen (wat gaat er gebeuren?) of het vinden van de hoofdgedachte (wat wil de schrijver zeggen?).

16. Verbeter je woordenschat

Sprokkel continu naar nieuwe woorden. Hoe groter je woordenschat, hoe makkelijker het lezen je af zal gaan.

17. Let op signaalwoorden

Maak je de signaalwoorden eigen en let erop. Ze zeggen veel over de betekenis van de tekst.

18. Lees altijd op een rustige plek

Dat zorgt dat je niet afgeleid kan worden.

19. Zoom af en toe uit

Door af en toe even uit de tekst te komen en erover na te denken, kun je meer betekenis geven aan wat je gelezen hebt. Je plaatst het op die manier nog beter in de context (zie tip 9).

20. Lees met interesse

Interessante teksten zijn altijd leuker om te lezen. Dus zorg dat er interesse is in wat je gaat lezen. Ook saaie teksten en noodzakelijke teksten kun je leuk maken door te zoeken naar iets wat je graag te weten wil komen.

21. Visuele hulpmiddelen

Maak zelf grafieken, tabellen en tekeningen om de inhoud van een tekst te verwerken. Je koppelt op die manier de tekst aan betekenis en dat zorgt weer voor een aanscherping van het begrijpend lezen.

22. Oefen met vragen over de tekst

Door bijvoorbeeld ene quiz te maken over wat je gelezen hebt. Zelf vragen opstellen is een krachtige methode om kennis tot je te nemen en een tekst goed te begrijpen.

23. Vergelijk verschillende teksten

Vroeg of laat gaat begrijpend lezen over in studerend lezen. Daarom is het goed om al snel te beginnen met het vergelijken van verschillende teksten met elkaar. Bekijk hoe verschillende auteurs invulling geven aan dezelfde onderwerpen. Waarom kiezen ze voor hun werkwijze en opzet?

24. Verbeter je concentratie

Veel kinderen lopen vast op concentratieproblemen. Soms is het zinvol om eerst het probleem van focus en concentratie aan te pakken, voordat je begint met lezen. Leg tablets en andere devices weg en zorg voor één en al aandacht tijdens het lezen.

25. Lees en bespreek

Een krachtige manier om hetgeen gelezen is goed te verwerken – en begrijpend lezen oefenen naar een hoger level te tillen – is door hetgeen gelezen is te bespreken met anderen. Lees dezelfde tekst en ga erover in gesprek met elkaar. Een leerkracht kan dit proces goed begeleiden. Maar dit kun je natuurlijk ook thuis doen.

Begrijpend lezen oefenen met oefenboeken

Misschien heb je deze 25 tips al eens geprobeerd of ben je op zoek naar een krachtiger en doeltreffender middel om je kind beter te maken in begrijpend lezen. In dat geval zijn er oefenboeken voor de basisschool beschikbaar.

Deze oefenboeken zijn opgesteld door leerkrachten in groep 3 tot en met groep 8, intern begeleiders, kwaliteitscoördinatoren en experts op het gebied van taal, lezen en leesmotivatie. Ieder boek bevat uiteenlopende teksten (verschillende tekstsoorten) en oefent de strategieën en vaardigheden die in een bepaald leerjaar aan bod komen, zoals:

• Voorspellen waar een tekst over gaat
• Hoofdgedachte achterhalen
• Doel van de schrijver herleiden
• Signaal- en verwijswoorden gebruiken
• Betekenis van woorden herleiden
• Een tekst in de context plaatsen
• Teksten met elkaar vergelijken

Kinderen die met deze oefenboeken aan de slag gaan worden niet alleen sterker in begrijpend lezen, maar doen ook al vaardigheden op die van nut kunnen zijn bij het studerend lezen. Bovendien leren zij anders naar een tekst te kijken, waar ze veel profijt van zullen hebben.

Er zijn oefenboeken beschikbaar voor groep 3 tot en met 8. De oefenboeken helpen je kind voor te bereiden op de strategieën voor begrijpend lezen, maar bereiden tevens voor op alle toetsen die op school gemaakt worden voor begrijpend lezen: methodetoetsen, lvs-toetsen (zoals Leerling in Beeld, IEP, Dia en Boom) en de doorstroomtoets/ eindtoets.

Bekijk hieronder het aanbod aan oefenboeken.

De beste oefenboeken